اجزای مختف فرش و قالی شامل : تار ، پود و پرز میباشد که در این مطلب به طور کامل به آن میپردازیم.

تار قالی
 تار که به اسامی «چله»، «تا»، «تون» و «تونه» نیز خوانده می‌شود، به شبکه‌ای از رشته‌های عمودی و موازی با هم گفته می‌شود که از بالای دار قالیبافی به پایین کشیده شده است. این تارها به فاصله معین با کشش یکنواخت و به طور یک در میان (یکی در جلو و دیگری در عقب دار) قرار دارند. جنس تار بیشتر از پنبه و گاهی اوقات از پشم و ابریشم است. تار ابریشمی در فرش‌های نفیس با رج شمار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. نخ پشم که بیش از نخ پنبه کشش دارد، برای تار مناسب نیست و کمتر از آن استفاده می‌شود. نخ تار را که معمولاً از پنبه تهیه شده است، متناسب با رج شمار قالی انتخاب می‌کنند.
برای چله‌کشی باید محاسبه‌های لازم برای انتخاب نقشه و نمره نخ انجام شود و علاوه بر آن تناسب نخ چله با رج شمار فرش از نظر دور نماند. نخ چله نباید قبل از پایان چله‌کشی تمام شود؛ به همین دلیل باید نخ چله را به اندازه کافی تهیه کرد. علاوه بر اینکه: باید فاصله نخ‌های چله، در تمام عرض قالی به یک اندازه باشد، باید دقت کرد که نخ‌ها در بالا و پایین بر روی هم قرار نگیرند، همچنین کشش تارها در طول چله‌کشی باید یکنواخت باشد.
برای بستن تار (تارکشی، چله‌کشی) از دو روش فارسی و ترکی استفاده می‌کنند در چله‌کشی فارسی، چله‌کش قبلاً تارها را آماده می‌کند، آنگاه آن‌ها را بر روی دار مستقر می‌سازد؛ در حالی که در چله‌کشی ترکی، چله ها روی خود دار قالی نصب می‌شوند

پود قالی
الیاف و رشته‌های افقی و موازی با هم که از میان تارها به زاویه ۹۰ درجه عبور داده شده‌اند، پس از هر رج بافت فرش با شانه کوبیده می‌شوند تا فرش دوام و استحکام بیشتری یابد. جنس پود مانند تار بیشتر از پنبه است. ظرافت و ضخامت پود باید بر اساس رج شمار فرش انتخاب شود. در فرش دو نوع پود وجود دارد: پود زیر و پود رو. پود زیر «آر قاچ» با «القاچه، که پودی کلفت و نگهدار گره فرش است، نخستین بود خوابانده شده بر روی گره‌ها است. پود رو، نازک است و در جهت عکس پود نخستین بر روی ردیف گره‌ها قرار می‌گیرد. پود ممکن است مستقیم و کشیده با مواج و غیر کشیده باشد. به هر حال، دو سطح تار به تناسب مقدار کشیدگی پود متفاوت‌اند. این کشیدگی در کمترین مقدار خود به ۴۵ درجه و در کشیدگی کامل به ۹۰ درجه می‌رسد. نخ پود از لحاظ قطر و جنس باید با سایر نخ‌های مصرفی در فرش متناسب باشد. نخ پود در تعیین نوع بافت فرش (تخت بافت، تیم لول و تمام لول بافت) مؤثر است. در بافت «لول» (که قوس گره پشت فرش ۹۰ درجه است) صرف نظر از شیوه گره زنی، علاوه بر کشیدن رشته‌های پود در جهت افقی و به‌تبع آن قرار گرفتن تارها در دو سطح متفاوت، پود را چنان می‌گویند تا رج‌های گره بیشتر به هم بچسبند و در نتیجه فرش سفت‌تر و محکم‌تر شود. کاهش تفاوت سطح دو تار که گره بر آن‌ها بسته شده و کوبیدن کمتر پود موجب می‌گردد که بافت «نیم لول» (یعنی زمانی که قوس گره پشت فرش ۴۵ درجه است) شود.
رشته پود در بافت «تخت» کشیده و محکم نمی‌شود و حالت مواج دارد و از این رو تارها در یک سطح قرار می‌گیرند. قالی‌هایی که به اسلوب تخت بافته می‌شوند به سیب نرمی، تختی و انعطاف پذیری بر روی زمین صاف و چسبان نمی‌ماند و زود جمع می‌شود. تعداد گره در قالی تخت تقریباً تعداد گره‌ها در قالی لول و این تعداد در قالی نیم لول در یک دسی‌متر خواهد بود. اشعار پودها را از پشت قالی نیز می‌توان تشخیص داد. در فرش‌های نفیس، پود در پشت فرش دیده نمی‌شود

پرز قالی
قالی که به آن «خواب»، «خامه» و «گوشت» قالی نیز می‌گویند، نخی است از پشم یا ابریشم که به دور تار، گره می‌خورد. در واقع پرز و خامه همان نخ گره زنی در قالیبافی است. در بافته‌های داری، یکی از تفاوت‌ های قالی بافی و گلیم بافی وجود خامه و پرز است. خامه به عنوان عنصر اساسی در قالیبافی، نقش اصلی را بر عهده دارد؛ در حالی که در گلو بافی، این عنصر (یعنی خامه) وجود ندارد، خامه فرش، پس از گره خوردن بر روی والی، نقش قالی را به وجود می‌آورد.پرز فرش بیشتر از سایر اجزای فرش در معرض آلودگی قرار گرفته و در کارخانه های قالیشویی بیشترین توجه را میطلبد.

برای تهیه خامه، پشم را از بدن حیوان جدا می‌کنند.سپس آن را می‌ریسند به نخ تبدیل می‌کنند و پس از آن، آن را رنگ می‌کنند. تا می‌تواند ماشینی و با دسترس باشد. در کارخانه‌های ریسندگی، خامه را در بسته بندی 5 / 4 کیلویی عرضه می‌کنند و به آن بقچه می‌گویند. هر بقچه از بیست گلوله کلاف شده نخ تشکیل شده است. بلندی پرز قالی را از محل گره، در بخشی از قالی که کمتر ساییده شده اندازه می‌گیرند که این اندازه به طور معمول از ۸ تا ۹ میلی‌متر است. آنگاه اضافه پرز قالی را در مرحله پرداخت می‌چینند. پرزها اعم از پشمی یا ابریشمی از نظر قطر، تاب ولا یکسان نیستند و تفاوت‌هایی با هم دارند. نظام نمره گذاری نخ ابریشمی و پشمی این تفاوت‌ها را معین می‌کند..
میزان وزن نخ خامه بر گرم در هر متر مربع فرش، تراکم پرز را تشکیل می‌دهد. تراکم پرز در واقع ضریب کیفیت فرش است که دوام فرش بستگی به این ضریب دارد. پرز مورد مصرف در قالیبافی باید از مواد نو و خالصی باشد. پرز یا خواب فرش که بر اثر روی هم قرار گرفتن ردیف گره‌ها به وجود می‌آید به نوع گره در فرش بستگی دارد. برای خواب فرش هفت نوع قائل‌اند که عبارت‌اند از:
    خواب از بالا به پایین که همه فرش‌ها معمولاً این خواب را دارا هستند.
     خواب عکس پایین به بالا. خواب از راست به چپ که در شیوه بافت با گره نامتقارن حاصل می‌شود.
     خواب از چپ به راست که در شیوه بافت با گره متقارن به دست می‌آید.
    خواب پشت که به قوس گره‌ها در پشت فرش می‌گویند.
     خواب جمع که از چهار طرف به یک نقطه مشترک در وسط می‌رسد.
    خواب باز که عکس خواب جمع است و از وسط به چهار طرف می‌رود.
 (خواب جمع و خواب باز در فرش‌های ظریف و هنری گل برجسته استفاده می‌شود). نمره نخ در نظام متریک بر اساس معیارهای استاندارد عبارت است از:
NM=L/100W
و در این رابطه، NM مساوی است با نمره نخ در نظام متریک، یا مساوی است با طول به سانتیمتر و مساوی است با وزن به گرم.